Kast sistemi sürekli ve güçlü bir devlet kurulabilmesi, hakimiyetin sağlanması, kalabalığa meydan okunabilmesi, soyun korunabilmesi için kurulmuş; Çin Seddi, Zeus Heykeli, İskenderiye Feneri gibi yapılardan bile eski zamanlardan süre gelen katı bir sistemdir. Ariler, MÖ 1500'lerde Orta Asya'dan Hindistan'a gelmişler; siyasi, sosyal ve kültürel yapılarını da bölgeye getirmişler ancak burada merkezi bir otorite sağlayamamışlardır. Ariler, Hindistan'a gelmeleriyle birlikte "kast sistemini" bu bölgeye taşımışlardır. Kast, aynı geleneklere bağlı bulunan çeşitli sosyal sınıflardan oluşur. Bu sistemde brahmanlar, din adamlarından, kshatriyalar, raca, asker ve asillerden; vaysiyalar, tüccar ve çiftçilerden; sudralar, zanaatkar ve işçilerden oluşmuştur. Kast sisteminin dışında kalanlar da paryaları meydana getirmiştir.
Başka bir bakış açısına göre kast sistemi özünde kaliteli meslek erbabı yaratmak için kurulmuştur. Mesleklerin çocukluktan öğrenilip babadan oğula geçmesi nedeniyle lonca sistemine benzetilir. Reenkarnasyona göre günahkar insanlar daha kötü şartlarda dünyaya bir daha gelirler. Paryalar en ağır günahları işlemişler gibi muamele görürler. Kastlar arası geçişin imkansız olması, kast dışı evliliklerin yasaklanması, hatta üst kastların kendilerini alt kastlarla kirletme korkularından dolayı onlarla birlikte yemek bile yememeleri –günümüzde bu ayrım büyük oranda kalksa da hala kırsal kesimlerde görülür- kast sistemini katılaştıran bazı kurallardandır.
Sınıflandırmada saflık ve kirlilik kavramları göz önünde tutulur. Özellikle Brahmanlar ve rahipler “saf” olarak bilinir. Bulaşıkçılık, berberlik ve çöp toplama gibi kirli işleri yapanlar da “kirli” olarak değerlendirilirler. Saf tabaka kendilerini mümkün olduğunca kirli tabakadan uzak tutmaya çalışır. Bu bağlamda fiziksel temizlik ve kirlilik de önemli bir ölçüttür. Bu nedenle dokunulmazların tapınaklara girmeleri bugün hala yasaktır. Ancak bu ayrımı da sadece kırsal bölgelerde görmek mümkündür. Çünkü kentlerde, kast üyeleri kendi adlarıyla birlikte kastının adını da söylerler. Bu ayrım, dünyanın her yerinde olduğu gibi ekonomik statüye göre yapılmaktadır.
Purushasukta, Rigveda’nın (Hinduizm’in kutsal metinleri) 10. kitabında, farklı kast sistemlerinde Purusha’nın (ruh veya öz) nasıl kurban edildiğini anlatır. Brahmanlar ağızlarından, Kshatriyalar kollarından, Vaişyalar baldırlarından ve Şudralar ayaklarından kurban edilirdi.
Paryalar, kast sistemine dâhil edilmezler; insanlığın en aşağı tabakasında yer alırlar ve hiçbir hakları yoktur. “Dokunulmazlar” ya da “Harijan’lar’’ olarak da adlandırılırlar. Harijan kavramı, Hindistan’ın büyük milli lideri Mahatma Gandhi’nin soyundan gelenler için kullanılır. “Tanrı’nın çocukları” ya da “Vişnu-doğumlu” anlamına gelmektedir. Belkide sistemin en üzücü kısmı şudur ki nüfusun küçük bir kısmını brahmanlar ve kshatriyalar oluştururken nüfusun çok büyük bir kısmını da paryalar oluşturur.
Yoksa siz hala kast sisteminin Hindistan’a özgü olduğunu mu sanıyorsunuz?
Günümüzde Çin’de uygulanan Hukuo ve Kuzey Koredeki Songbun Sistemi de kast sistemi olarak kabul edilir. Hukou sistemi 50’li yılların başında, tüm üçüncü dünya ülkelerinin gündeminde olan köyden kente göç olgusunu engellemek için oluşturulmuştur. Sistem şu şekilde işler: mesleğiniz ne olursa olsun ya ‘köylü’ ya da ‘kentli’ olarak doğarsınız ve bu nüfusunuza kaydedilir. Yetişkin bir köylüye toprak parçası verilir. Sadece kayıtlı olduğu yerde geçerli olmak üzere sosyal güvenliğe, ücretsiz tedavi ve çocuklar için eğitim hakkına sahip olur. İkametini başka bir bölgeye taşıdığında arazisini ve sosyal haklarını tümüyle kaybeder. Bu sistem her ne kadar tartışılsa da amacına ulaştığı söylenir çünkü Manille, Bombay, Lagos, Buenos Aires gibi kentlerde barınma adı altında insanlar adeta etten duvar örmüşken Çin’de gece kondu mahallesi görmek mümkün değildir.
Songbun sisteminin ise resmiyette olmamasına rağmen varlığının aşikâr olduğu iddia edilir. Songbun sistemi halkın "Kim hanedanına" ve Kuzey Kore devletine olan sadakat ve bağlılığına göre şekillenen 51 alt grup ve bunları kapsayan 3 ana gruptan oluşur. Bu sınıflama siteminde vatandaşların belli puanları olur ve sahip oldukları puanlara göre de bazı haklardan yararlanabilirler. Ülkede kişinin mesleğine kendisi değil devlet karar verir ve
bunda Songbun sisteminin rolü büyüktür. Songbun seviyesi düşük olanlar kentlerden uzakta kol gücüyle çalışılan işler yapar, yüksek olanlar ise üst düzey görevlere getirilir. En tepedeki grupta olabilmek için yurtdışında veya güneyde yaşayan akrabalarının olmaması ve devlete ters düşen hiçbir hareketlerinin sicilde yer almaması gerekir.
Bu ülkelerin yanı sıra Sri Lanka’da, Napal’de, Bali’de, Nijerya’da, Kamerun’da, Orta Afrika’nın bazı bölgelerinde, Yemen’de, Yezidler’de de kast sistemi uygulanır. UNICEF ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün verilerine göre dünya çapında 250 milyon insan kast ayrımcılığından etkilenmektedir. Bir düşünelim; Kasta maruz kalan insanlar 250 milyonla sınırlı mıdır? Kast sadece bu ülkelerde mi uygulanır? İçimizdeki Ariler kim?
Her toplumda belli bir hiyerarşi vardır. Kesin kurallar olmasa da insanlar genelde dengi ailelerle evlenir. Bazı anne babalar meslek seçiminde çocuğu etkiler hatta kendi mesleklerine yönlendirirler.
Aksini iddia etse de bazen insan insana ten rengi yüzünden farklı bakar. Zenginle yoksul her zaman arkadaşlık edemez. Somut kurallar olmasa da kast ruhu insanların içinden gelir. Belki de toplumlarda adı konulmamış kastın resmini çizen, merdivenleri çıkmanın zorluğudur. Ya da basmakların arasını daha da açan, adaletsiz başlayan bir yarışın içine düşmektir; toplumları yoran, bir türlü kapanamayan belki de kapanamayacak olan ekonomik farklardır. Dünyanın hiçbir yerinde
bireyler aynı basamağa doğmuyorken hatta ülkeler kendi aralarında bile bir hiyerarşi içindeyken kastın hiç bulunmadığı bir yerden bahsetmek mümkün değildir.
________________________________________________________________________________________________________Kaynakça:
http://www.sosyalbilgiler.gen.tr/hint-uygarligi-ve-ozellikleri-kast-sistemi/
http://www.sabah.com.tr/egitim/2017/01/19/hint-uygarligi-ve-kast-sistemi
https://tr.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvS2FzdF9zaXN0ZW1p https://tr.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvU29uZ2J1bg https://eksisozluk.com/songbun--4208426 https://eksisozluk.com/hukou-sistemi--5007160
